Sedimantoloji Nedir?

Sedimantoloji, Jeoloji biliminin, sedimanter kayaçları ve oluşum süreçlerini inceleyen bir alt dalıdır. Aşınma, erozyon, taşınma, çökelim ve diajenez süreçlerini inceleyen sedimantoloji, doğru bir rezervuar modelleme yapabilmek için çok iyi bilinmesi gereken bir disiplindir. Sedimanter kayaçlar, tortul kayaçlar olarak da isimlendirilir. Sedimanter kayaçların çökelmesinde etkin üç temel süreç bulunmaktadır. Fiziksel Süreçler, Biyolojik Süreçler ve Kimyasal Süreçler. Bu süreçler sonucunda da Kırınıtlı kayaçlar, Karbonatlar ve diğer sedimanter kayaçlar çökelir. Kömür gibi organik madde kökenli kayaçlar, ve evaporit gibi kimyasal yollarla çökelen kayaçlar, "diğer" kategorisindeki sedimanter kayaçları oluşturur. Rezervuar modelleme bağlamında önemli olan sedimanter kayaçların çökelme ortamlarına geçmeden önce sedimantasyon ile ilgili 4 temel prensipten bahsetmek gerekir.

Sedimantasyon ile ilgili temel prensipler

Sedimantasyon prensipleri, havzalarda biriken tortul kayaçların özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için kullanılır. Tortul kayaç prensipleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

Üst üste çökelme prensibi

Tabakalar, en eskisi altta ve en genci üstte olacak şekilde üst üste çökelirler.

Orijinal yataylık prensibi

Sedimanlar, çökeldikleri zeminin topoğrafyası nasıl olursa olsun yatay olarak çökelirler.

Yanal süreklilik prensibi

Sedimanter tabakalar, önlerinde herhangi bir engel yoksa her yöne uzanırlar.

Çapraz kesme prensibi

Sedimanter tabakaları kesen herhangi bir sokulum kayacı, sedimanter tabakalardan daha gençtir.

Hidrokarbon rezervuarlarının büyük çoğunluğunu sedimanter kayaçlar oluşturmaktadır. Çatlaklı granitler gibi sedimanter olmayan kayaçlarda da hidrokarbon keşfi yapılmış olmakla beraber, bu tip rezervuarlar istisnai niteliktedir. Doğru bir rezervuar modellemesi yapabilmek için sedimanter kayaçların çökel ortamlarını iyi anlamak gerekmektedir. Zira çökel geometrisi, bu geometriyi kontrol eden faktörler, kalınlık, gözeneklilik ve geçirgenlik gibi rezervuarı etkileyen pek çok parametrenin doğru modellenmesi buna bağlıdır. Bu bağlamda sedimanter kayaçları çökel ortamına göre klastik ve karbonat çökelim ortamları olarak iki başlık altında inceleyebiliriz. Yanda yer alan menüden ilgili çökel ortamları hakkında detay bilgiye ulaşabilirsiniz.